İndirim çılgınlığı son bulmuyor: “Uzak durmanız gereken bitmeyen indirimler”

Özel gün kampanyaları ve indirimler, insanları gereksiz ve hızlı alışverişe yönlendiriyor. Alışveriş çılgınlığı, bağımlılığa neden olabilir. Uzmanlar, reklamcılık ve psikoloji açısından bu durumu değerlendirerek uyarıda bulunuyor. Kitle iletişiminde, sınırlı sayı, sınırlı fiyat ve sınırlı tarih gibi teknikler kullanılıyor. İndirim dönemlerinde yapılan kampanyalar, kıtlık hissi yaratıp insanlarda panik, endişe ve gerginlik oluşturabilir. Aynı zamanda sosyal kanıt etkisi de alışveriş çılgınlığını tetikler. Bu davranış, beynimizin başkalarının yaptığını da yapma eğilimi göstermesidir. Alışveriş bağımlılığı, davranışsal bir bağımlılıktır ve tedavi gerektirebilir. İhtiyaç dışı alışverişler, duygusal ihtiyaçları karşılamaktan kaçınmak için yapılır. İndirim dönemlerinde pişmanlık yaşamamak için ihtiyaçlar belirlenmeli, fiyat araştırması yapılmalı ve gereksiz ürünlerden kaçınılmalıdır. Ayrıca, sevdiklerle vakit geçirme veya kendini geliştirme gibi etkinliklere para harcanabilir, bu sayede anılar ve etkinliklerin olumlu etkisi uzun sürecektir.

BEĞENDİM

ABONE OL

News

Özel günlerdeki indirim kampanyaları ve bu kampanyaların tüketiciler üzerinde yarattığı etki konusunda uzmanlar uyarıyor. İhtiyacı olmasa bile, tüketiciyi acele alışveriş yapmaya yönlendiren bu kampanyalar, alışveriş çılgınlığına sebep olabilir ve hatta bağımlılık yaratabilir. Yaşar Üniversitesi’nden Prof. Dr. Özlem Alikılıç ve Doç. Dr. Oya Mortan Sevi, alışveriş çılgınlığı ve bu konudaki psikolojik etkiler hakkında değerlendirmelerde bulundu.

Prof. Dr. Alikılıç, markaların iletişim kampanyalarında kullandığı stratejilerden bahsederken, “kıtlık ilkesi” kavramını örnek verdi. Bu ilke, kısıtlı bir süre içinde bir ürünün tükenme riskini vurgulayarak tüketiciyi harekete geçirmeyi amaçlar. Sınırlı sayı, sınırlı fiyat veya sınırlı tarih gibi kısıtlamalarla ürünün değeri artırılarak talep oluşturulur. Alikılıç’a göre, insanların rekabet içerisine girdiği durumlarda az olan nesnelerin çekiciliği artar ve tüketici bu ürünü alma gerekliliği hisseder.

Bandwagon Etkisi olarak da bilinen sosyal kanıt teorisi ise popülerlik ve trendlerin insan davranışlarını etkilediği bir durumu ifade eder. Bir ürünü diğer insanların da istemesi, tüketiciyi o ürünü satın almaya yönlendirir. Alikılıç, bu etkinin satın alma davranışlarına yansıdığını belirtti ve örnek olarak moda trendlerini ve popüler dizileri verdi.

Doç. Dr. Mortan Sevi ise özel gün kampanyalarının insanlarda yarattığı psikolojik etkileri açıkladı. Kısıtlı süreler verilmesi, insanlarda panik, endişe ve gerginlik hissi yaratarak bir an önce ürünü satın alma isteği oluşturur. Özellikle online alışveriş sitelerinin sunmuş olduğu fırsatların yakalanma arzusu, kumar bağımlılığına benzer bir durum olarak tanımlanabilir. Bu süreç, kişide ayrıcalık hissi oluşturur ve daha fazla zaman harcanmasına neden olabilir. Sevi, bu döngünün kişinin bağımlılığına yol açabileceğini ifade etti.

Alışveriş bağımlılığı konusuna da değinen Sevi, alışverişin beyinde ödül etkisi oluşturduğunu söyledi. Haz alınan ürünün önüne geçtiğinde, bağımlılıktan söz edildiğini belirtti. Alışveriş bağımlılığı, özgüveni düşük ve sosyal ilişkilerde zorluklar yaşayan bireylerde daha sık görülür. Sevi, psikoterapi ve ilaç desteği gibi tedavinin gerektiği ciddi bir davranışsal bağımlılık olduğunu vurguladı.

Özetle, indirim kampanyalarının tüketici üzerinde yarattığı psikolojik etkiler dikkate alınmalıdır. İhtiyaçlar belirlenmeli, fiyat araştırması yapılmalı ve gereksiz ürünler satın alınmaktan kaçınılmalıdır. Ayrıca, sosyal bulaşma etkisi gösteren alışveriş ortamlarından uzak durulmalı ve duygusal ihtiyaçların farkına varılmalıdır. Anılar ve etkinliklerle zaman geçirmek, bu tür harcamalardan daha fazla tatmin sağlar. Bağımlılık belirtileri varsa, uzman yardımı alınmalıdır.

SİZİN İÇİN SEÇTİKLERİMİZ